San Galgano

De heilige in kwestie, biddend voor zijn zwaard

De naam van Galgano Guidotti zal niet bij iedereen meteen grote blijdschap en wild enthousiasme tot gevolg hebben, maar het is een ouderwetse heilige, gestorven in 1181. Verrassend veel heeft hij eigenlijk niet gedaan, behalve dan het bipolair schakelen van een zondig aards leven als ridder naar een vrome variant van weinig om handen hebben als kluizenaar. In Italië zijn ze echter gek op heiligen, en ook het feit dat deze heilige als feestdag onder meer 5 december heeft veroorzaakt bij ongeveer de helft van Droomhuis Italië een prettige rilling.

Op het onvolprezen Heiligennet wordt het leven van de heilige compact beschreven, waarbij een aantal bijzondere genadegaven wordt benadrukt: zo kon hij in de toekomst kijken, wist hij de aanwezigheid van de duivel te onderscheiden en uit te drijven en gaf hij vele zieken en hulpbehoevenden hun gezondheid terug. Verdere bijzonderheden worden niet gegeven, dus naar het waarheidsgehalte van deze beweringen kunnen we slechts raden. Laten we het er op houden dat de wonderen de wereld nog niet uit zijn. En verder mag iedereen er het hare of zijne van vinden.

De abdij van San Galgano

Concreter is natuurlijk het zwaard dat de heilige naar verluid in de rotsen heeft gestoten. Een echt Excalibur-momentje dat we gewoon iedere dag kunnen bewonderen in de kapel bovenop het heuveltje van Montesiepi, gemeente Chiusdino in Toscane. En dat hebben we een paar maanden geleden dan ook gedaan toen we toch in de buurt waren. En dat zwaard is oud en echt, zeggen mensen die het kunnen weten. En het heeft, naar wordt beweerd, model gestaan voor het zwaard uit de Arthur-legende.

Over het waarom van deze actie doen minimaal twee verhalen de ronde. Het eerste houdt het er eenvoudig op dat de bekeerde ridder behoefte had aan een kruisbeeld en daartoe zijn zwaard in de rotsige bodem plantte. Deze versie geeft echter geen bevredigend antwoord op de vraag waarom dat zo maar ging. Een beetje rots is namelijk vrij hard. De tweede versie benadrukt wat meer het feit dat we hier toch wel met een wonder te maken hebben. Er is sprake van de bekende stem uit het niets die Galgano opdraagt zijn zondig leven achter zich te laten. Omdat Galgano de realistische opvatting heeft dat de geest weliswaar gewillig is, maar het vlees zwak, antwoord hij dat zoiets even makkelijk is als met zijn zwaard een rots te splijten. De rest laat zich raden, waarbij de vertelling zich mogelijkerwijs bedient van beeldspraak van het type 'als een mes door de boter'.

Heden ten dage is het decor van dit wonderbaarlijk gebeuren een toeristische trekpleister, waartoe behalve de al genoemde kapel ook de ruïneuze abdij van San Galgano behoort. Wij hadden er nog nooit van gehoord, tot we daar dus toevallig in de buurt waren, maar het is natuurlijk wereldberoemd en op elke feestelijke Toscane-site beschreven. Op Vakantie Naar Toscane (mooie pagina met veel info en foto's) is bijvoorbeeld van mening: “Tijdens je vakantie in Toscane zou een bezoek aan de ruïnes van de abdij van San Galgano zeker niet mogen ontbreken. Het unieke suggestieve karakter van deze verlaten abdij lokt het ganse jaar door duizenden bezoekers en levert heel wat prachtige foto’s op.” Namens Ciao Tutti is Saskia langs geweest, die vooral ook erg in haar sas is met de nabij gelegen Salendo Wine Bar. We gunnen iedereen welke culturele voorkeur dan ook.

Het heuveltje met de kapel. De Wine Bar zit ergens tussen de bomen.

En zo zouden we nog wel even door kunnen gaan. Op Dit Is Italië wordt bijvoorbeeld beweerd dat San Galgano een van de meest bezochte middeleeuwse monumenten in Toscane is. Als wij er zijn valt dat gelukkig reuze mee. Het hoogseizoen is duidelijk voorbij.

Het enig andere bezoekersvolk dat we bij ons bezoek tegenkomen is een buslading oudere Amerikanen, die georganiseerd wordt rondgereden en die we later in het nabijgelegen Chiusdino goed gegidst terugzien (“If the climb to the museum is too tiring, we'll meet in a half hour in the restaurant round the corner”). We arriveren in de mist, de enig juiste enscenering voor de grote Cisterciënzer abdij waarvan alleen de muren nog overeind staan. Mysterie! Vol verwachting klopt ons hart.

koude nacht

Het is een koude nacht geweest, en de rijp lag op de daken (als de abdij tenminste zijn daken had behouden). Maar de zon wint snel aan kracht als we naderen, en plotseling (als we de auto al geparkeerd hebben) duikt, op een steenworp afstand, het indrukwekkende gebouw uit het niets op. Daarna wordt het een wolkeloze dag vol zonneschijn. De fotogenieke kerk, de sala capitolare met de tentoonstelling van een plaatselijke kunstenaar, het wandelpad de heuvel op naar de kapel, het zwaard. Alles kan in alle rust worden bekeken voor we toe zijn aan een kopje koffie.

Heilige met zwaard.

Hetzelfde geldt daarna voor de bezienswaardigheden in het museum van Chiusdino, waar we nog even de artistieke verbeelding van het leven van San Galgano tot ons laten doordringen. Dat een man zo opgewonden kan raken van een zwaard. Pure extase! Hoogwaardige mystiek!

De kapel die om het zwaard heen is gebouwd.