maandag 14 augustus 2017

Via degli Abati

Soms zie je de zaken niet geheel in het juiste perspectief. Dan vestig je een indruk die niet helemaal terecht is, die de zaken wat uit verband trekt. Te kort door de bocht. Iets te badinerend. Kant noch wal gaat te ver. Maar er kan wel iets recht gezet worden. Daar willen we niet moeilijk over doen.

In ons enigszins jolig blogbericht Alweer een tof idee om de wereld mooier te maken van enkele weken geleden kwamen we met de uitspraak dat het niet was uitgesloten dat je de Via degli Abati kunt zien als een minder orthodoxe variant (diramazione) van de Via Francigena. Daarmee wekten we de indruk deze Via te beschouwen als een modieus dingetje dat meeliftte op andermans populariteit. Deze indruk willen we hierbij rechtzetten. De Via degli Abati is serious business, waarvan elke strekkende meter is gebaseerd op degelijk historisch uitzoekwerk. Het lijkt er eerder op dat je de Via Francigena als diramazione kunt beschouwen, maar ook hier willen we niets en niemand tekort doen. Dit wordt dan ook een bericht met enigszins historische fundamenten.

Veel is in dit kader te danken aan het onverdroten speurwerk dat Giovanni Magistretti sinds de jaren negentig heeft uitgevoerd en dat is neergeslagen in artikelen, boeken, kaarten en digitaal materiaal. Dat is allemaal te vinden op de uitputtende site http://www.viadegliabati.com/ waarop ook een Engelstalige pagina te vinden is (http://www.viadegliabati.com/the-abbots-way-english-version/) volgepropt met kleine lettertjes waarin het hele verhaal uitgebreid uit te doeken wordt gedaan. Voor wie er geen genoeg van kan krijgen is ook nog een volwaardige pagina op Wikipedia beschikbaar.

De Via Francigena kwam in het nieuws toen aartsbisschop Sigeric van Canterbury, op de terugweg vanuit Rome, in het jaar 990 de 79 etappes van zijn reis op schrift stelde. Wie schrijft, die blijft. Daarbij nam hij, op zijn gemakje, bij de tocht over de Apennijnen, de route via de Passo della Cisa om vervolgens via de vlakte door te reizen naar Pavia en verder. Dat was toch een beetje een zwaktebod voor de stoere reiziger, want de kortere (maar zwaardere) route tussen Pontremoli en Pavia werd al sinds 615 door de monniken van Bobbio bewandeld, als ze naar het katholieke hoofdkantoor in Rome, of het provinciale filiaal in Pavia moesten. Bovendien was deze route verplichte kost voor alle Ierse monniken op weg naar Rome. Er leiden weliswaar vele wegen naar Rome, maar niet elke weg is gelijk.

De Via degli Abati heeft dus duidelijk de oudste rechten, eigenlijk vanaf het moment dat de onvolprezen Ierse missionaris Columbanus vanuit Bourgondië naar Italië overkwam om daar het klooster van Bobbio te stichten. The rest is history, zouden we kunnen zeggen. Maar we hebben niet de bedoeling hier geschiedenisles te gaan geven. Wel kunnen we nog even vermelden dat heel recent de Via op paardenrug is afgelegd, getuige bijgevoegde afbeelding. Maar net op een moment dat we niet thuis waren, zodat we niet naar de deelnemers hebben kunnen zwaaien. Gebeurt er eens wat, missen we het weer!
  
In het kader van de participerende observatie hebben we intussen wel een bezoekje aan Bobbio gebracht. Bobbio is een schattig klein plaatsje in de provincie Piacenza (de totale gemeente telt ongeveer 3500 inwoners) dat nog steeds de grandeur van weleer uitstraalt. Hoe al de aanwezige monumenten in stand gehouden kunnen worden is een raadsel. En dan is er ook nog een jaarlijks filmfestival (http://www.bobbiofilmfestival.it/, onder de bezielende leiding van plaatsgenoot Marco Bellocchio) en een prettig zomers programma vol klassieke muziek.

In Bobbio begint de Via degli Abati op de Ponte Vecchio, ook wel bekend als de Ponte Gobbo of de Ponte del Diavolo. De overlevering luidt dat deze brug door de duivel zelf is gemaakt. Dat is ongeveer als volgt gegaan: Sint Columbanus wilde naar de overkant van de rivier de Trebbia, maar deze was bij Bobbio nogal breed en woest. De duivel stelde voor een brug te bouwen, tegen betaling van de eerste sterfelijke ziel die de brug zou oversteken. 

Sint Columbanus ging akkoord. Een stelletje duivels van ongelijk formaat maakte in één nacht de brug en de volgende ochtend stelde de duivel zich op aan de overkant om zijn betaling in ontvangst te nemen. De heilige was zo verstandig zijn gehoorzame doodzieke hondje op pad te sturen en de duivel kon niet anders dan concluderen dat hij te grazen was genomen. Molto furbo, die Columbanus. Na een forse trap tegen de brug vertrok de duivel grommend naar de hel.

Dat verklaart dan meteen de hobbelige en licht slingerende vorm van de brug. Se non è vero, è ben trovato. De historische werkelijkheid van deze oude Romaanse brug is vermoedelijk minstens zo fascinerend, maar veel omslachtiger om uit de doeken te doen. We zijn vanuit Bobbio even naar de overkant gelopen, om ook hier een stukje Via degli Abati af te leggen, en de duivel zijn we inderdaad niet tegengekomen.

Bobbio: monumentale grandeur




Geen opmerkingen:

Een reactie posten