Soms
zie je de zaken niet geheel in het juiste perspectief. Dan vestig je een indruk
die niet helemaal terecht is, die de zaken wat uit verband trekt. Te kort door
de bocht. Iets te badinerend. Kant noch wal gaat te ver. Maar er kan wel iets
recht gezet worden. Daar willen we niet moeilijk over doen.
In ons enigszins
jolig blogbericht ‘Alweer een
tof idee om de wereld mooier te maken’ van enkele
weken geleden kwamen we met de uitspraak dat het niet was uitgesloten dat je de
Via degli Abati kunt zien als een minder orthodoxe variant (diramazione)
van de Via Francigena. Daarmee wekten we de indruk deze Via te beschouwen als een modieus dingetje
dat meeliftte op andermans populariteit. Deze indruk willen we hierbij
rechtzetten. De Via degli Abati is serious business, waarvan elke
strekkende meter is gebaseerd op degelijk historisch uitzoekwerk. Het lijkt er
eerder op dat je de Via Francigena
als diramazione kunt beschouwen, maar
ook hier willen we niets en niemand tekort doen. Dit wordt dan ook een bericht
met enigszins historische fundamenten.
Veel is in dit
kader te danken aan het onverdroten speurwerk dat Giovanni
Magistretti sinds de jaren negentig heeft uitgevoerd en dat is neergeslagen in
artikelen, boeken, kaarten en digitaal materiaal. Dat is allemaal te vinden op
de uitputtende site http://www.viadegliabati.com/
waarop ook een Engelstalige pagina te vinden is (http://www.viadegliabati.com/the-abbots-way-english-version/)
volgepropt met kleine lettertjes waarin het hele verhaal uitgebreid uit te
doeken wordt gedaan. Voor wie er geen genoeg van kan krijgen is ook nog een
volwaardige pagina op Wikipedia
beschikbaar.
De Via
Francigena kwam in het nieuws toen aartsbisschop Sigeric van Canterbury, op de
terugweg vanuit Rome, in het jaar 990 de 79 etappes van zijn reis op schrift
stelde. Wie schrijft, die blijft. Daarbij nam hij, op zijn gemakje, bij de
tocht over de Apennijnen, de route via de Passo
della Cisa om vervolgens via de vlakte door te reizen naar Pavia en verder. Dat was toch
een beetje een zwaktebod voor de stoere reiziger, want de kortere (maar
zwaardere) route tussen Pontremoli en Pavia werd al sinds 615 door de monniken
van Bobbio bewandeld, als ze naar het katholieke hoofdkantoor in Rome, of het
provinciale filiaal in Pavia moesten. Bovendien was deze route verplichte kost
voor alle Ierse monniken op weg naar Rome. Er leiden weliswaar vele wegen naar
Rome, maar niet elke weg is gelijk.
De Via degli Abati heeft dus duidelijk de
oudste rechten, eigenlijk vanaf het moment dat de onvolprezen Ierse missionaris
Columbanus vanuit Bourgondië
naar Italië overkwam om daar het klooster van Bobbio te stichten. The rest is history, zouden we kunnen
zeggen. Maar we hebben niet de bedoeling hier geschiedenisles te gaan geven.
Wel kunnen we nog even vermelden dat heel recent de Via op paardenrug is afgelegd, getuige bijgevoegde afbeelding. Maar
net op een moment dat we niet thuis waren, zodat we niet naar de deelnemers
hebben kunnen zwaaien. Gebeurt er eens wat, missen we het weer!
In het kader van de
participerende observatie hebben we intussen wel een bezoekje aan Bobbio
gebracht. Bobbio is een schattig klein plaatsje in de provincie Piacenza (de
totale gemeente telt ongeveer 3500 inwoners) dat nog steeds de grandeur van
weleer uitstraalt. Hoe al de aanwezige monumenten in stand gehouden kunnen
worden is een raadsel. En dan is er ook nog een jaarlijks filmfestival (http://www.bobbiofilmfestival.it/,
onder de bezielende leiding van plaatsgenoot Marco Bellocchio) en
een prettig zomers programma vol klassieke muziek.
In Bobbio begint de
Via degli Abati op de Ponte Vecchio, ook wel bekend als de Ponte Gobbo of de Ponte del Diavolo. De
overlevering luidt dat deze brug door de duivel zelf is gemaakt. Dat is
ongeveer als volgt gegaan: Sint Columbanus wilde naar de overkant van de rivier
de Trebbia, maar deze was bij Bobbio nogal breed en woest. De duivel stelde
voor een brug te bouwen, tegen betaling van de eerste sterfelijke ziel die de
brug zou oversteken.
Sint Columbanus ging akkoord. Een stelletje duivels van
ongelijk formaat maakte in één nacht de brug en de volgende ochtend stelde de
duivel zich op aan de overkant om zijn betaling in ontvangst te nemen. De
heilige was zo verstandig zijn gehoorzame doodzieke hondje op pad te sturen en
de duivel kon niet anders dan concluderen dat hij te grazen was genomen. Molto furbo, die Columbanus. Na een
forse trap tegen de brug vertrok de duivel grommend naar de
hel.
Dat verklaart dan
meteen de hobbelige en licht slingerende vorm van de brug. Se non è vero, è ben trovato. De historische werkelijkheid van deze
oude Romaanse brug is vermoedelijk minstens zo fascinerend, maar veel
omslachtiger om uit de doeken te doen. We zijn vanuit Bobbio even naar de
overkant gelopen, om ook hier een stukje Via
degli Abati af te leggen, en de duivel zijn we inderdaad niet tegengekomen.
Bobbio: monumentale grandeur |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten