dinsdag 19 december 2017

Borsalino




Hoewel wij als Droomhuis Italië niet de gewoonte hebben om hijgerig op het nieuws te zitten ontkomen we toch niet aan enige reflectie op het feit dat het hoedenmerk Borsalino in staat van faillissement verkeert. Wie Borsalino zegt, zegt Alessandria, een rustige provincie waar we met grote regelmaat verblijven. Alessandria Sud is onze favoriete Casello di Autostrada.

Vandaag, 19 december, bereikte het nieuws de Nederlandse kranten. Ook het televisiejournaal kon niet om het drama heen. In De Volkskrant werd (onder de kop Jubileumjaar iconische Italiaanse hoedenmaker eindigt in mineur: Borsalino na 160 jaar failliet) gememoreerd dat het fameuze merk niet meer helemaal van deze tijd kon zijn: “Toch kon uiteindelijk ook Borsalino, waar de productietijd van één hoed uiteenliep van zeven weken tot soms bijna een halfjaar, uiteindelijk het niet alleen meer hebben van de dandy's en excentriekelingen die zich graag met de beroemde Italiaanse hoofddeksel tooiden.” Dat lijkt een te simpele voorstelling van zaken. Het heeft mogelijk niet geholpen dat ook onze eigen Ronald Plasterk met enige regelmaat met een Borsalino is gesignaleerd (dat geeft een normaal mens iets te veel te denken, ook in het licht van andere bizarre eigenaardigheden van de man), maar er is natuurlijk veel meer aan de hand.

De collectie, afkomstig van de officiële website

In de eerste plaats is het onjuist dat Borsalino feitelijk failliet is. Weliswaar is het faillissement door de huidige eigenaar aangevraagd, maar het is vooralsnog geweigerd. Binnen enkele dagen worden de boeken naar de rechtbank van Alessandria overgebracht, en dan begint de echte juridische haarkloverij. In de tweede plaats dat het verre van uitgesloten is dat de vervaardiging van Borsalino’s in de toekomst mogelijk op heel andere leest geschoeid zal worden. De productie gaat op dit moment nog gewoon door, maar de toekomst is in nevelen gehuld.

Hoe wij dat weten? Gewoon door er de plaatselijke pers op na te slaan, want als warm medelevende deeltijd-Alessandrianen willen we wel weten hoe de klap is aangekomen. Immers: icoon. Immers: 160 jaar geschiedenis. Immers: Italiaanse trots.

Zo meldt het Alessandria News, dat uitgebreid op de zaak ingaat: “La legge ha fatto fino ad oggi la sua strada, la giustizia ancora no.” Italianen kunnen het mooi zeggen, maar de pijn is voelbaar. Eveneens is volgens de krant sprake van een koude douche en een diepe wond, gezien de historische waarde en het internationale prestige van het bedrijf.

Ook andere digitale periodieken zoals Alessandria Oggi en Il Piccolo jammeren volop mee. Bij de Alessandriaanse editie van La Stampa lopen de gemoederen hard op (19 december). De krant kopt: “Fallimento Borsalino, la rabbia della città di Alessandria: ‘Situazione assurda, il lavoro c’è’. Dal sindaco ai lavoratori della storica fabbrica di Spinetta: ‘Gli ordini ci sono’.” Kortom: Italiaanse toestanden. Veel emotie en absurditeit. Een gevuld orderpakket, en een schuldenlast die de huidige eigenaar niet meer wenst te dragen.

Om de sfeer er nog wat beter in te brengen brengt de Stampa ook enige achtergrond, met onder andere de trailer van de documentaire Borsalino City. Een Borsalino is immers niet louter een stukje hoofdbedekking, maar veel eerder een lifestyle. 

Er is niet voor niets een Borsalino-museum in het oude, ietwat krakkemikkig ogende fabrieksgebouw in hartje Alessandria ondergebracht. Op de website wordt het adres zorgvuldig verborgen gehouden, maar het is te vinden op de Via Camillo Cavour 84. De huidige productie vindt plaats in een non-descript pand op een non-descript nijverheidsterrein een tiental kilometers verderop, waar de lifestyle helaas ver te zoeken is.

De huidige eigenaar is trouwens een Zwitser (of een Zwitserse firma), die niet alleen de fysieke productiefaciliteiten, maar ook het merk Borsalino heeft gekocht. Dus hoeven we niet vreemd op te kijken als na een langdurig en onnavolgbaar spektakel een doorstart zal plaatsvinden, waarbij de productie naar China is verplaatst en de gemiddelde Borsalino (niet langer van konijnenhaar, maar van modern goedgelijkende en ventilerende kunststof) ook voor de gewone man en vrouw meer dan bereikbaar wordt. De vooruitgang is niet de stuiten. En Ronald Plasterk zal naar een ander gadget uit moeten kijken.

maandag 11 december 2017

Babbo Natale



Omdat Italië tegenwoordig een knap modern land is juicht de Repubblica van 9 december over het feit dat dit jaar de online aankopen voor kerstmis weer eens behoorlijk zijn gestegen. Over de gehele linie gaan de uitgaven de hoogte in, en daarmee bezet Italië, in uitgavenbereidheid, dit jaar de derde plaats in Europa. Alsof ook hier sprake kan zijn van een spannende wedstrijd.

Op de plaatsen  één en twee staan overigens Spanje en Engeland en daar hoeven we ons (in het kader van het duiden van randverschijnselen) niet over te verbazen. Spanje: stierenvechten en Catalaanse mallotigheid. Engeland: Brexit en het existentiële gevoel over het einde der tijden. Als de gure winden van onzekerheid op de deur kloppen wordt al snel gekozen voor de kop in het zand van verhevigd consumeren. Als de bom valt is het mogelijk goed schuilen onder de kerstboom.

Nederland staat op een bescheiden achtste plaats, en dat is goed. Laten we wat dit betreft het gegeven maar negeren dat wij Nederlanders ons geld in december over twee feestelijkheden dienen te verdelen. Nemen we dit feit mee dan dringen we door tot de absolute top van Europese geldsmijters. Over deze interpretatie gaan we echter niet zwarte pieten.

Waaraan ontlenen we deze wijsheid? Voor de twintigste keer heeft het blauwe-pakken-bedrijf Deloitte zijn jaarlijkse Xmas Survey gepubliceerd, en daarin wordt het allemaal opgetekend. Als een consultancybedrijf iets beweert is het altijd de vraag in welke mate met de werkelijkheid een loopje wordt genomen. Daarom gaan we eerst een beetje in op de wijze waarop Deloitte tot zijn wijsheid is gekomen, en daarna kijken we nog even naar de Italiaanse weergave van deze werkelijkheid.

In het rapportje van Deloitte staat op pagina 7 een Nota metodologica, waarin wordt verteld dat in de periode tussen 6 en 16 oktober meer dan 8100 consumenten tussen 18 en 65 jaar oud online zijn geïnterviewd in Italië, België, Nederland, Duitsland, Griekenland, Polen, Portugal, Rusland, Spanje en Engeland. Het wetenschappelijk karakter spat er weer van af. Maanden van tevoren aan mensen vragen wat ze denken uit te gaan geven, en daarbij de opa’s en oma’s vergeten! Wie heeft begin oktober al een goed beeld van de kerstuitgaven? Je vraagt je af of Deloitte in die twintig jaar ooit de moeite heeft genomen een vervolgonderzoek te houden, waarbij ze achteraf dezelfde mensen vragen wat ze werkelijk hebben uitgegeven. Dat, zo weten wij uit onze lang vervlogen sociaalwetenschappelijke studie-inspanningen, geeft de mogelijkheid de betrouwbaarheid van de questionnaire enigszins op peil te brengen.

Korreltje zout dus. Vermoedelijk een stevige schep zout. Maar wat worden wij, met deze nuance, nu wijzer over de Italiaanse realiteit? De volgende quick scan (scansione veloce?) geeft enig inzicht, zeker vanwege de olijke tabelletjes waarmee Deloitte zijn diepgravende inzichten verlevendigt.

Allereerst is daar het positieve sentiment. Ook Italianen zijn gemiddeld van mening dat het in Italië weer wat beter gaat.
Bron: Deloitte Xmas Survey 2017; alle afbeeldingen zijn ontleend aan deze bron

Dan wil je het geld wel laten rollen.

En daarbij gaan de Italiaanse online uitgaven met 16% omhoog, en dat is fors hoger dan het Europees gemiddeld van 7%. Dat is een moderniteit waarvan je niet terug hebt!

En zo gaat het nog even door met de ditjes en datjes. Italianen zouden graag meer leuke tripjes maken, maar kopen (als puntje bij paaltje komt) uiteindelijk toch een goed boek voor onder de kerstboom. En (niet verwonderlijk) het hoogste percentage online aankopen wordt gescoord in het leisure segment, terwijl eten voor in de mond meer in de winkel wordt gekocht.

Dat zijn nog eens verbluffende inzichten om de feestdagen goed door te komen. We sluiten af met een eveneens in de Repubblica gesignaleerde leisure-experience die vermoedelijk online kan worden aangeschaft. Vergeet dit jaar skiën en snowboarden! Het nieuwe modern is per fat bike de besneeuwde hellingen af. Lifestyle! Een kolfje naar de hand van Nederland, fietsnatie numero uno. Dat kan allemaal in de buurt van Potenza in de provincie Basilicata. We hadden geen flauw vermoeden dat ze daar van die hoge bergen hebben.

zondag 27 augustus 2017

Castello di Gabiano



Soms is de werkelijkheid toch minder fraai dan de verbeelding. Dat kregen we in de gaten toen we wederom een poging ondernamen om het Castello di Gabiano te gaan bezoeken. De vorige keer viel dat bezoek, letterlijk, in het water. Daarom gingen we dit keer op de warmste dag van het jaar, toen er geen wolkje aan de hemel was.

Inderdaad, het gaat weer over wijn. Door dit onderwerp bij de kop te pakken lopen we het gevaar dat deze blog de karakteristieken begint te krijgen van een wijnblog. Het zij zo. Gelukkig is er meer te vertellen over het Castello, dat op een strategisch heuveltje ligt om een goed overzicht te hebben over de gehele Po-vlakte. In de loop der jaren is dat uitzicht volgeplant met grote dikke bomen, zodat we de Po niet te zien kregen. Voor de schaduw was het wel prettig.

Het Castello is oud en eerbiedwaardig. Al in de achtste eeuw duikt het op in de bronnen. Welke bronnen dat zijn vermelden onze bronnen (een informatief pamfletje van het Castello zelf) niet, maar dat mag de pret niet drukken. Dat het er niettemin licht Eftelingachtig uitziet, heeft te maken met een twintigste eeuwse restauratie die tot doel had het authentieke middeleeuwse karakter van het geheel wederom in het volle daglicht te plaatsen. Zo is het een beetje gaan lijken op Grazzano Visconti, waarover we el eerder hebben bericht.

Als je vanaf het kasteel de helling afloopt, langs oude bomen van het type Carpinus betulus of Sambucus nigra, kom je beneden uit bij een labyrint opgetrokken uit Buxus sempervirens. Kleine mensen kunnen er echt in verdwalen, maar verder is het labyrint mensvriendelijk aangelegd.

Dat was echter allemaal bijzaak, want wij waren op weg om onszelf te voorzien van enkele doosjes Grignolino, door onze onvolprezen gids aangeprezen met colore denso e corpo importante con spezie e profumi in primo piano. Ons hart ging helemaal sneller kloppen toen in het proeflokaal (zie de foto) melding werd gemaakt dat het hier de WIJN VAN PAUS FRANCISCUS betrof! Beelden spookten door ons hoofd van een pontifex, helemaal uit Rome komen aanrijden in de pausmobiel, met de vaste bedoeling het karretje transsubstantiatief vol te laden met speciale miswijn voor alle gelegenheden. Een grote ontroering maakte zich van ons meester. Straks zouden we op ons zonnige terras dezelfde wijn drinken als de gelovigen in de Sint Pieter. Het leek ons (hoewel redelijk ongelovig) te mooi om waar te zijn, zeker in het licht van het feit dat Grignolino in de regel licht van kleur is, en daarmee niet voor de hand ligt om het bloed van Christus te verbeelden. Als wij mogen adviseren zouden we eerder op een Barbera uitkomen.

Efteling?
Thuisgekomen doken we meteen in de bronnen (nou ja, het wereldwijze web) om het verhaal van de wijn van de paus beter in het vizier te krijgen. Daar kwam al snel de reprint van het betreffende artikel uit het online wijnblad Spirito diVino (la rivista per meditare centellinando -het tijdschrift om nippend tot je te nemen- http://www.spiritodivino.biz/default.aspx) te voorschijn (http://www.tenutaolimbauda.it/wp-content/uploads/2016/11/Articolo_349.pdf). Het resultaat was ronduit teleurstellend. Helemaal geen pausmobiel volgeladen met dozen wijn, maar een lullig bruggetje naar de afkomst van Jorge Mario Bergoglio, AKA Papa Francesco. Zijn familie is namelijk, voor de verhuizing naar Argentinië, afkomstig uit Stazione di Portacomaro en omstreken, en laat daar nu ook de Grignolino vandaan komen.

Grazzano visconti?
Verder heeft het artikel niet zo heel veel te melden. Er is veel geklaag over het feit dat de Grignolino (vino autenticamente contadino) het maar moeilijk heeft. Ongetwijfeld om de sympathie van de paus met de verworpenen der aarde op te wekken. Bedreigd bestaan! Uitsterven! Dat soort dingen. Als het artikel eindigt met de opmerking Oggi a tenere alto l'onore del Grignolino restano i … e il Castello di Gabiano dei Marchesi Cattaneo Adorno , forse i migliori interpreti rimasti di un vino quasi scomparso, e tornato quasi miracolosamente alle cronache per merito , uno dei tanti , di Papa Francesco is onze cirkel rond. Als je met dit soort malle teksten een wijnblog moet vullen lijkt ons het einde zoek. Alsof de paus er hoogstpersoonlijk voor verantwoordelijk is dat de Grignolino weer hip is!

Voorzien van de voorziene doosjes verlaten wij het pand, opgenomen in een rijke traditie met sacrale ramificaties. En met korting, om het allemaal Hollands feestelijk te maken, welwillend verstrekt door de aardsaantrekkelijke jongedame die de wijnwinkel in beheer heeft.